SMAÇ

Basketbolda smaç (slum dunk) terimi (orijinal dilde ayrıca dunk ya da dunk shot olarak geçebilmektedir), havaya sıçramış haldeki bir oyuncunun, topu çembere yatay bir düzlemde kontrol ederek, tek ya da çift eli yardımıyla doğrudan pota içerisine bırakması tekniğini açıklamaktadır. Atışın isabetli olması durumunda basket sayısı değeri "2" olarak belirlenmiştir. Los Angeles Lakers Takımı'nın renkli spikeri Chick Hearn tarafından bu terim bulunmadan önce, teknik için "dunk shot" tanımlaması kullanılmaktaydı.*




*(-dunk- kelimesi, bu şutun atış stilini açıklayacak şekilde, İngilizcede -daldırmak, bandırmak- gibi anlamlar taşımaktadır.)

Smaç tekniği basketbolda kullanılan en yaygın ve yanı sıra etkili atış yöntemlerinden birisidir. Taraftar tribünleri üzerindeki coşku verici etkisi nedeniyle, 1976 yılından itibaren "Slum Dunk Contest (Smaç Yarışması)" adı ile farklı zeminlerde hazırlanmış, geleneksel ve kişisel rekabete dayanan oyunu da bulunmaktadır. NBA All-Star (Yıldızlar Karması) hafta sonları için düzenlenen "NBA Slum Dunk Contest (NBA Smaç Yarışması), en çok ilgi çeken spor programları arasındadır.

Smaç basma olarak bilinen topu potaya daldırma, bastırma şeklindeki bir atış şekli, 1967 ve 1976 yılları arasında NCAA Ligi'nde yasaklanmıştı. Birçok kişi "Lew Alcindor Kuralı" olarak da bilinen bu uygulamanın, o yılların parlayan yıldızı Lew Alcindor (İslam Dini'ni seçtikten sonraki adı ile Kareem Abdul-Jabbar) tarafından gerçekleştirilen smaçlar için uygulandığına inanmaktadır.

Bu atışın doğası gereği, topun adeta pota içine adrese teslim olarak bırakılması ve bu yüzden sayıyı kaçırma ihtimalinin yok denecek kadar az olması nedeniyle,"slum dunk" terimi ayrıca günlük Amerikan İngilizcesi'nde "garanti bir son, kesinlikle emin olunan" gibi anlamları taşıyan popüler bir kullanımdır. Bu yönü ile Türkçede "çantada keklik" ifadesine benzediği düşünülebilir.

Giriş:

1940'lı ve 1950'li yıllarda, 2,13 mt.lik (7 ft) boyu ile Olimpiyat Şampiyonu unvanlı pivot Bob Kurland, karşılaşmalarda smaç hareketleri sergilemiştir. Ancak savunma oyuncuları smaç taktiği ile sayı girişiminde bulunulmasını kişisel bir hakaret olarak algılayarak, hücum oyuncularına verdikleri şiddetli defans gözdağları ile bu atışların önünü kesmeye çalışmışlardır.

1950'li yılların sonu ve 1960'lı yılların başlarında, Bill Russell ve Wilt Chamberlain gibi ünlü oyuncular, teknik kozları arasına artık smaç tekniğini de almışlardı. Böylece, hücum oyuncularının sert savunmacılarına verdikleri agresif smaç cevapları, seyirciler arasında gittikçe daha sevilmiş ve daha çok izlenmek istenen bir basketbol manevrası haline gelmiştir. 1970'li yıllarla birlikte ise, David Thompson, Julius Erwing ve Darrly Dawkins gibi oyuncular tarafından yüksek sıçramalarla süslenen smaçlar artık neredeyse standart bir basketbol atış tekniği halini almıştır.

Smaç Çeşitleri:

Smaç çeşitleri genel olarak havada, yani oyuncu potaya doğru yükseldiği sırada sergilenen hareketler olarak kabul edilebilir. Ayrıca tek ya da çift el ile tamamlanan temel smaç atış çeşitleri de mevcuttur. Klasik smaç versiyonlarına alternatif olarak geliştirilen bazı görsel atışlar ise yüksek atletizm performansı gerektirmektedir; genellikle seyircileri coşturan atışlar, smaç yarışmalarında gözlenen ve ustalık gerektiren atışlardır. Smaç çeşitleri, hareketlerin yapılma şekline, temelinde izlenen farklı tekniklerine göre incelenebilirler.

Teorik olarak, değişik isimlerle anılan çok çeşitli basketbol smaçları vardır. Örneğin, bazı smaçlar bir diğer oyuncudan gelen paslar yardımıyla kurgulanabileceği gibi, kimi çeşitleri ise topu sektirerek rakip savunmayı atlatarak ya da panyaya çarptırılarak kurgulanabilmektedir.

• Basketbol Kursu Blog Yazıları