Sıçrayarak Şut: Basketbolda Etkili Bir Atış Tekniği
Basketbolda, sıçrayarak şut atma pozisyonu, potaya doğru genellikle düz olarak yükselip, sıçramanın ortasından itibaren topu potaya kavisli bir şekilde atmak demektir. Genellikle dirseğini pota ile nizami bir şekilde hizalayabilen ve topu yüksekten bir kavis kazandırarak elden çıkarabilen oyuncular tarafından başarılı ile gerçekleştirilir. Atış özellikleri nedeniyle, uzaktan yapılmaya müsait en kolay atışlardan birisi olduğu da düşünülebilir.
Sıçrayarak Şutun Amacı ve Uygulama Teknikleri
Atışın amacı topu olabildiğince yüksekten potaya ulaştırarak, savunma oyuncuları tarafından bloklanması tehlikesinden sakınmaya çalışmaktır. Müsait olunan boş pozisyonlarda çok daha etkili bir şut yöntemi olduğu halde, eğer atışı yapan oyuncunun önünde boy avantajına sahip olan bir rakibi bulunuyorsa, isabet kaydedilmesi biraz daha zorlaşabilir. Kimi zaman bu atış tekniğinin, sıçrama başladığı anda top hareketinin de eş zamanlı olarak başlatıldığı başka bir versiyonu da kullanılabilmektedir. Ancak bu çeşit bir uygulamaya genellikle kadın basketbolunda ya da şutunu gerekli olan uzaklığa kadar göndermek için diğer şekilde yeterli kuvvet uygulayamayacak olan oyuncular tarafından başvurulan bir yöntemdir. Çevikliğe dayandırılabilecek bir strateji olarak, oyuna ve kullanılacak atışlara hız kazandırması bakımından avantaj sağlayabilir; diğer bir yandan, bir karşılaştırma yapılacak olursa daha kısa bir atış yüksekliği sağlaması bakımından da dezavantajı beraberinde getirmektedir.
Sıçrayarak Şutun Tarihçesi ve Kökeni
Sıçrayarak şut atışını ilk kimin keşfettiği hakkındaki görüş ayrılıkları hala devam etmektedir. Sıçrayarak Atılan Şutun Kökeni (The Origins of the Jump Shot) isimli kitabında, yazar John Christgau, atış başlangıcının 1934 yılında Ken Sailors tarafından yapıldığı konusunda ciddi bir sunum oluşturmuştur. Sailors, University of Wyoming ekibinde mücadele etmiş ve 1943 yılındaki NCAA şampiyonluğuyla birlikte MVP (Yılın en Değerli Oyuncusu) Ödülü'nü almaya hak kazanmıştır. Oyuncu, eski Amerikan Basketbol Ligi'nde beş farklı takımda da forma giymiştir. Christgau'nun atış hakkında bahsettiği diğer isimler arasında ise, Glen "Glenn" Roberts, Myer "Whitey" Skoog, John "Mouse" Gonzales, Bud Palmer, Davage "Dave" Minor, "Jumping" Joe Fulks, Johnny Adams ve Belus Smawley gibi basketbolcular yer almaktadır.
In the NCAA collegiate archives, John Miller Cooper, who played at the University of Missouri in the 1930s, is recognized as the person to hoist the first jump shot.[1]
NCAA kolej basketbolu arşivlerine göre, 1930'lu yıllarda University of Missouri Takımı'nda mücadele eden oyuncu John Miller Cooper, şut atmak için zıplayan ilk kişi olarak kabul edilmektedir.
Sıçrayarak Şutun Varyasyonları ve Kullanım Alanları
Günümüzde bu teknik birçok farklı varyasyona sahiptir. Yüzün potaya bakmadığı bir pozisyondan gelerek, potaya doğru dönerken sıçrayarak şut atma gibi bir dizi hareketi içeren "dönüşlü sıçrayarak şut (turnaround jump)", boşluk yakalamak amacıyla potadan geriye doğru sıçrama mantığına dayanan "fadeaway" ve takip eden savunma oyuncusundan kurtulabilmek için potaya doğru "meyillisıçrayarak şut(leaning jump)" olarak açıklanabilecek kimi kullanım şekilleri bunlara birer örnektir. Yaygın bir diğer kabule göre, çengel atış (hook shot) tekniği de temel prensipleri bakımından bir sıçrayarak şut türevidir. Her durumda da, bu tekniği ustaca kullanabilen çok az basketbolcu olduğu göz önüne alındığı zaman, sıçrayarak şut atabilme yeteneğinin ustalıkla kullanımın karşılaşmalarda ne kadar önemli bir hale geleceği tartışmasız bir öngörüdür.
Savunma ve Sıçrayarak Şut: Bloklama ve Fauller
Savunma oyuncularının bu atışa blok uygulayabilmeleri için genellikle zıplamaları gerekir. Bu sebeple, jump shot yapacak oyuncu, defanstan kurtulabilmek için sahte bir sıçrama ile rakibini yanıltmaya çalışabilir. Ancak bunu yaparken, savunma oyuncusuna kural dışı bir engellemede bulunursa bu durumda bir hücum faulü gelişmiş olur.
